Dzień Wszystkich Świętych to czas, kiedy odwiedzamy groby naszych bliskich, by uczcić ich pamięć. Aby ich miejsca spoczynku prezentowały się godnie w dniu Święta Zmarłych, konieczne jest ich odpowiednie przygotowanie. Zanim jednak będzie można przejść do dekorowania grobów, należy je uprzednio wyczyścić. Ogromne znaczenie będzie miał przy tym materiał, z którego wykonano nagrobki i płyty. Oto krótki poradnik dotyczący czyszczenia kamienia.
Co warto ze sobą zabrać?
Gdy zamierzamy zabrać się za czyszczenie grobów, powinniśmy zabrać ze sobą kilka przydatnych narzędzi. Przede wszystkim warto mieć przy sobie rękawiczki ochronne, szufelkę, zmiotkę i przynajmniej jeden worek na śmieci. Pomocny będzie również mały nożyk (ewentualnie drewniana łopatka), miękka szczotka, gąbka, czysta ściereczka oraz małe wiaderko na wodę. Powinniśmy również pamiętać o zabraniu delikatnego detergentu (np. płynu do mycia naczyń) lub środka czyszczącego dedykowanemu kamieniom. Może przydać się również mały sekator i grabki. Warto też pomyśleć o zabraniu ze sobą nawet niewielkiej ilości ciepłej wody (np. w termosie).
Od czego zacząć?
W pierwszej kolejności należy ustalić materiał nagrobków/pomników – od tego będzie zależeć metoda czyszczenia oraz wykorzystany do tego środek (o czyszczeniu różnych rodzajów kamienia opowiemy w dalszej części tekstu). Warto sprawdzić to jeszcze przed dniem czyszczenia, aby uniknąć pomyłek.
Właściwe czyszczenie należy rozpocząć od uporządkowania najbliższego otoczenia grobu – usunięcia trawy, chwastów i ewentualnych siewek drzew lub krzewów. Następnie powinno się usunąć stare dekoracje (np. wieńce, bukiety czy znicze) i zmieść powierzchnię płyty nagrobnej. Z tak uprzątniętej powierzchni można zacząć usuwać zabrudzenia (najlepiej ciepłą wodą). Na tym kończą się ogólna część – dalsze kroki i szczegóły czyszczenia będą już zależeć od kamienia, z którego wykonano pomniki/nagrobki. Gdy groby będą już czyste, można przejść do ich dekorowania.
Czyszczenie pomnika/nagrobka a jego materiał
Nagrobki i pomniki powstają na ogół z jednego z czterech materiałów – marmuru, granitu, piaskowca lub lastryko. Choć są to kamienie, ich czyszczenie wymaga delikatności i odpowiedniego podejścia. Oto jak powinno się z nimi postępować:
Nagrobek z marmuru
Choć marmur może się wydawać solidnym i trwałym kamieniem, nasze warunki klimatyczne sprzyjają jego korozji. Czyszczenie wykonanych z niego płyt nagrobnych i pomników wyklucza zastosowanie szczotek z twardym włosiem (np. drucianych lub ryżowych) oraz środków chemicznych – mogą one bowiem uszkodzić jego powierzchnię. W związku z tym powinno się stosować wyłącznie miękkie szmatki w połączeniu z ciepłą wodą. Przy złym stanie marmurowych nagrobków warto rozważyć ich renowację.
Trzeba również pamiętać, że po pewnym czasie marmur matowienie – jest to jego naturalna cecha. Jeśli więc zależy nam, żeby przed dniem Wszystkich Świętych pomnik prezentował się lepiej, możemy zdecydować się na lekkie nabłyszczenie jego powierzchni dedykowanym preparatem na bazie wosku (nie należy jednak przesadzać z jego ilością).
Nagrobek z granitu
Aktualnie granit jest jednym z najczęściej wykorzystywanych materiałów w produkcji nagrobków. Zawdzięcza to swojej twardości, wytrzymałości i odporności na uszkodzenia mechaniczne. Wykonane z niego płyty mogą długo zachowywać pierwotny wygląd pod warunkiem, że będą w miarę regularnie czyszczone – pozostawione przez dłuższy zanieczyszczenia i niesprzyjające warunki atmosferyczne mogą odcisnąć nań trwały ślad.
Podobnie jak w przypadku marmuru, również granit nie powinien być czyszczony chemią – najlepiej sprawdzi się ciepła woda i ściereczka z mikrofibry lub bardzo miękka szczoteczka. Trzeba jednak uważać, żeby woda długo nie pozostawała na jego powierzchni – granit bardzo szybko ją wchłonie, co doprowadzi do powstania trudnych do usunięcia przebarwień. Powinniśmy zatem zaraz po umyciu wycierać pomniki do sucha.
Płyty z granitu nie powinny być natłuszczane ani woskowa, gdyż taka powłoka powoduje szybkie osiadanie kurzu i powstawanie zabrudzeń. Regularnie czyszczony granit będzie naturalnie połyskliwy, co eliminuje konieczność pastowania. Zamiast tego można od czasu do czasu zmyć jego powierzchnię octem.
Nagrobek z piaskowca
W przeciwieństwie do marmuru czy granitu piaskowiec jest bardzo delikatny i wymaga szczególnego traktowania. W związku z tym obecnie widywany jest dość rzadko. Piaskowiec powinno się myć delikatnie samą tylko ciepłą wodą (ewentualnie z dodatkiem niewielkiej ilości płynu do mycia naczyń) i przecierać wyłącznie miękką szmatką. W żadnym razie nie wolno stosować środków z dodatkiem kwasów. Piaskowiec można też dodatkowo konserwować, wykorzystując do tego dedykowany produkt.
Nagrobek z lastryko
Lastryko to stosunkowo popularny materiał, powstały z połączenia cementu i małych kamyczków. Niestety wiąże się to z dużą porowatością jego powierzchni, co sprzyja wsiąkaniu wilgoci i brudu. Bez regularnego czyszczenia wykonane z niego nagrobki i pomniki mogą porastać mchem, a nawet grzybami i pleśnią. W takiej sytuacji jedynym ratunkiem będą specjalne środki chemiczne lub szlifowanie płyty.
Przy dobrym stanie lastrykowego pomnika, do jego czyszczenia wystarczy płyn do mycia naczyń, ciepła woda i w miarę miękka szczotka (nigdy druciana, gdyż może porysować powierzchnię).
Jeśli natomiast chcemy zakonserwować lastryko, z pomocą przyjdzie nam niezawodny silikon. Oprócz tego płyty z lastryko mogą być również woskowany, choć zabieg ten trzeba regularnie powtarzać. Odpowiednia pielęgnacja znacznie poprawi odporność tego materiału na wilgoć i zabrudzenia.
Jak czyścić beton?
O ile same nagrobki czy pomniki raczej rzadko powstają z betonu, tak materiał ten jest obecny przynajmniej w ich fundamentach. Do jego czyszczenia w zupełności wystarczy płyn do mycia naczyń lub inny delikatny detergent i ciepła woda. Ewentualne ubytki można wypełnić szybko twardniejącą zaprawą. Jeśli mamy do czynienia z betonowym nagrobkiem, trzeba go będzie również zabezpieczyć odpowiednim środkiem impregnującym.
Podsumowanie
Druga połowa października to zwykle czas, w którym zajmujemy się przygotowaniem grobów naszych bliskich przed dniem Wszystkich Świętych. O ile ich dekorowanie to bardzo indywidualna i dowolna kwestia, tak ich czyszczenie wymaga określonego podejścia – nieodpowiedni środek może znacznie obniżyć żywotność kamienia lub go trwale odbarwić. Dlatego warto się do tego odpowiednio przygotować, aby groby naszych bliskich prezentowały się możliwie najlepiej.
Zapraszamy do sprawdzenia naszych realizacji!